De providersblokkade van torrentsite The Pirate Bay moet worden opgeheven, bepaalde het Gerechtshof Den Haag gisteren. Doel van de blokkade was te voorkomen dat klanten van de providers auteursrechten zouden schenden, maar het Hof bepaalt nu dat deze maatregel niet proportioneel en niet effectief is om dat doel te halen. En als iets niet werkt, is het juridisch weinig zinnig.
Omdat Brein de Pirate Bay maar niet uit de lucht krijgt, leek het de auteursrechtwaakhond een goed idee die taak maar eens bij de providers te leggen. Die kunnen immers wél met een botte bijl handelen en zorgen dat je niet meer bij die site kan. En er is een juridische grond, hoewel je daarvoor wel even overdwars moet kijken: de Auteurswet biedt de mogelijkheid om een tussenpersoon een blokkadeplicht op te leggen, als via zijn diensten auteursrechtinbreuk wordt gepleegd. XS4All en Ziggo zijn tussenpersonen, en klanten die uploaden via Bittorrent plegen auteursrechtinbreuk. Dus zij moeten dit onmogelijk maken, en de beste manier om dat te doen is dan TPB ontoegankelijk te maken. (Alternatief is alle Bittorrentverkeer filteren en inbreuken blokkeren, dat gaat ‘m niet worden).
In eerste instantie gaf de rechtbank Den Haag Brein gelijk. Maar in hoger beroep wordt dit teruggedraaid: deze maatregel is niet evenredig en niet effectief.
Het argument dat TPB zélf auteursrechten schendt door magnetlinks en torrents aan te bieden, wordt afgewezen. Dat soort links aanbieden is wellicht onrechtmatig, maar een blokkade mag echt alleen worden opgelegd bij auteursrechtschending.
Het moet dus gaan om filteren om te zorgen dat er minder auteursrechtschendend geüpload wordt via Bittorrent. En dan kun je natuurlijk wel een grote site blokkeren, maar wérkt dat wel? Juridisch relevant, want in het L’Oréal/eBay-arrest bepaalde het Europese Hof dat tussenpersonen (zoals eBay, maar dus ook Ziggo of XS4All) alleen een blokkade opgelegd mogen krijgen na een belangenafweging. Daarbij speelt de effectiviteit een belangrijke rol, net als de kosten en moeite voor de maatregel. Een simpele maatregel met hoog effect moet je doen, een dure actie die toch niet gaat werken is natuurlijk onzinnig.
Volgens Brein bewees de afname van het aantal bezoeken aan TPB dat de maatregel effectief was. Kritiek daarop was er alom: je moet ook proxyverkeer meetellen. En het Hof erkent nu dat als omzeiling van de blokkade (zoals via proxies) eenvoudig is, je niet kunt zeggen dat de maatregel effectief is. Het ging immers (weet u nog, overdwars kijken) om het aantal inbreuken omlaag krijgen, niet om TPB dood te maken. Als het aantal uploads hetzelfde blijft, dan is de TPB-blokkade niet effectief om het aantal uploads te beperken.
Uit TNO-onderzoek bleek echter niets van een afname van het aantal uploads, integendeel: bij alle onderzochte isps’s bleek het aantal uploads toegenomen. Weliswaar waren er genoeg abonnees gestopt met Bittorrenten, maar het gaat niet om het aantal uploaders maar het aantal uploads. Zeker als je bedenkt dat het vooral de beginnende internetgebruikers waren die waarschijnlijk zijn afgeschrikt (“oh jee dit mag niet”) en de doorgewinterde internetter gewoon een proxylijst opentrekt (“boeieh”).
Breins aanvullend argument was nog dat zij bezig is stap voor stap het illegale internet aan banden te leggen. Eerst TPB neerhalen of blokkeren als testcase, en met die jurisprudentie als basis de overige grote jongens (Kickass.to en Torrentz.eu; deze mogen nu “Aanbevolen door Tim Kuik” als ondertitel voeren) aanpakken. Precies zoals ze het ook doen natuurlijk: denk maar aan FTD, dat van de rechter moest sluiten waarna de andere Usenetindexers meteen ook boze brieven kregen.
Het Gerechtshof gaat daar echter niet in mee. Waarom moeten Ziggo en XS4All een niet-effective maatregel nemen omdat dat toevallig Breins strategie is? Het is niet fair om één blokkade op te leggen en pas daarna eens te kijken wie je nog meer wilt laten blokkeren. Brein had dus geen TPB-blokkade maar een torrentsiteblokkade moeten vorderen, heel illegaal torrentland op de lijst dus. Maar ik snap wel waarom ze dat niet doen; de bewijslast is dan veel lastiger. TPB is door de rechter verboden verklaard, en met zo’n naam kan geen zinnig mens volhouden dat dat een legitieme informatievrijheidsite is. Dus dat is makkelijk scoren. Maar “elke site met torrents naar aanbod van onze aangeslotenen” laten blokkeren overleeft volgens mij nog niet eens de giecheltoets.
Brein mag een slordige € 325.920 aan proceskosten vergoeden aan de advocaten van Ziggo en XS4All. In theorie zouden deze providers nu zelfs een schadeclaim kunnen indienen, omdat de blokkade immers onterecht opgelegd is. Maar onderbouwen welke schade dit is? Verder dan de kosten voor het aanleggen van de blokkade kom ik niet.
Formeel heeft dit arrest geen gevolgen voor de andere blokkade bij onder meer UPC en KPN. Van het hoger beroep hiervan moet nog apart arrest komen. Maar het zou me hógelijk verbazen als het Hof hier anders zou beslissen.
Arnoud
Afkomstig van de blog Internetrecht door Arnoud Engelfriet. Koop mijn boek!