Mag het OM Telegram-groepen van complotdenkers laten blokkeren?

Het Openbaar Ministerie heeft twee kanalen van complotdenkers op chatapp Telegram laten blokkeren, las ik bij de NOS. Daar werden onder andere complottheorieën gedeeld over satanisch-rituele kindermoorden, door de blokkade kunnen er geen nieuwe berichten worden geplaatst. Het is voor zover bekend voor het eerst dat justitie met succes Telegram-groepen heeft laten blokkeren. En dat riep vragen op bij lezers, want hoezo is er dan geen gerechtelijk bevel nodig eerst?

Om daarmee maar gelijk te beginnen: nee, in Nederland is geen gerechtelijk bevel nodig voor het blokkeren van zo’n online kanaal. Het Wetboek van Strafrecht (art. 54a) bepaalt namelijk dat

Een tussenpersoon die een communicatiedienst verleent bestaande in de doorgifte of opslag van gegevens die van een ander afkomstig zijn, wordt bij een strafbaar feit dat met gebruikmaking van die dienst wordt begaan als zodanig niet vervolgd indien hij voldoet aan een bevel als bedoeld in artikel 125p van het Wetboek van Strafvordering.

En dat artikel 125p bepaalt dan weer dat de officier van justitie (bij verdenking van ernstige misdrijven) mag bevelen dat een tussenpersoon informatie tegenhoudt of offline haalt. Wel is dan een machtiging van de rechter-commissaris nodig, en de wet bepaalt dat deze de aanbieder van het kanaal moet horen als dat relevant is.

Dit is een behoorlijke verbetering ten opzichte van het ‘oude’ artikel 54a, dat eigenlijk niet meer bepaalde dan dat de officier zo’n bevel kon geven op machtiging van de rechter-commissaris (zie de discussie over het meervoud daarvan).

De directe aanleiding in dit geval betreft zo te lezen het ernstig soort misdrijven waarbij deze bevoegdheid inderdaad mogelijk is:

Afgelopen week werd er aangekondigd dat op een nieuw kanaal video’s zouden worden geplaatst met bedreigende, opruiende en lasterlijke inhoud. Daarop heeft het OM besloten om maatregelen te nemen. De rechter oordeelde eerder al dat die video’s verboden inhoud bevatten en niet meer online mogen komen. Ook stond er op de nu geblokkeerde kanalen oudere content die strafbaar en bedreigend is.

Voor mij is vooral opmerkelijk dat Telegram kennelijk snel meewerkte. In andere landen kent niet iedereen de constructie van een district attorney die bevelen mag geven tot blokkade van informatie.

Arnoud

Het bericht Mag het OM Telegram-groepen van complotdenkers laten blokkeren? verscheen eerst op Ius Mentis.